De oprichting in 1905

Het koor is opgericht op 4 januari 1905 door melkboer Klop als Christelijke Zangvereniging Excelsior. De melkboer wist op zijn dagelijkse ronde een behoorlijk aantal mensen te werven om lid te worden van de zangvereniging, al ging dat niet altijd op “vrijwillige” basis…

“Wanneer hij bij de meest goedgezinde klijenteelen aan gebeld had was de vraag, mag ik de jongens eens spreken en dan hoorde men hem. Zeg! Jansje, Grietje, Jan Piet of Klaas ik zal probeeren om hier een zangvereniging op te richten en daar moeten Jullie lid van worden, en dan was in den regel het antwoord, Ja maar, Klop ik kan niet zingen of ik heb geen tijd, maar Klop had de namen reeds op het papier gezet je stond op de bon en Klop was rap de deur uit, zoo doende had hij in een tijd van eenigen dagen 50 personen bij elkander”.

Het repertoire bestaat in de eerste decennia uit liederen, psalmen en volksliedjes. Er wordt vaak deelgenomen aan zangconcoursen waarbij regelmatig 1e en 2e prijzen werden behaald.

De jaren -50 t/m -90 van de vorige eeuw

Midden jaren 50 komt er een omslag in het repertoire. In 1955 wordt het 50-jarig jubileum gevierd met het oratorium Die Schöpfung van Joseph Haydn. In 1957 wordt de naam officieel gewijzigd in Christelijke Zang- en Oratoriumvereniging Excelsior.

In 1974 wordt de organist Wim van der Panne dirigent. Onder zijn leiding wordt in 1985 het 80-jarig bestaan gevierd met een grootse uitvoering van Die Jahreszeiten van Joseph Haydn in de Marimbahal samen met het andere koor van Van der Panne: Laus Deo uit Gouda. Solisten bij deze happening zijn Thea van der Putten, sopraan, Alex Vermeulen, tenor en Marco Bakker, bas. Willeke van Ammelrooij, de echtgenote van Marco Bakker, woont het concert bij.

In 1989 overlijdt Wim van der Panne plotseling, kort voor de reprise in Rijswijk van het programma dat in Exeter (GB) was uitgevoerd. Het concert wordt afgelast. Stephen Kavelaar volgt hem op. Met de komst van deze professioneel geschoolde dirigent wordt een nieuw tijdperk ingeluid.

In 1991 wordt de nieuwe Rijswijkse Schouwburg geopend en naar aanleiding hiervan voert het koor er de Messiah van Händel uit. De akoestiek is erg slecht en de recensent van de Haagsche Courant schrijft dat “werkelijk iedere lust om mooi en expressief muziek te maken als sneeuw voor de zon moest verdwijnen door de ambiance met de plooibaarheid van een blok beton”.

Ondertussen veranderen de tijden. Subsidieregelingen zijn niet meer vanzelfsprekend. Ook aan amateurverenigingen worden kwaliteitseisen gesteld. Er is grote concurrentie van koren uit omliggende gemeenten. Het wordt weer tijd voor vernieuwing. In 1996 wordt de naam van het koor veranderd in Concertkoor Rijswijk. Er wordt veel aandacht besteed aan kwaliteitsverbetering. Er vindt regelmatig koorscholing plaats in samenwerking met diverse zangpedagogen. De leden worden aan een drie-jaarlijkse stemtest onderworpen en worden gestimuleerd om individueel zangles te nemen. Ook door middel van repertoire moet het koor zich gaan onderscheiden. Mede vanwege de hoge kosten wordt het bovendien lastiger om elk jaar een groot oratoriumwerk met volledig bezet orkest uit te voeren. Er wordt gezocht naar vernieuwend repertoire, dat met een kleinere bezetting uitgevoerd kan worden, ter afwisseling van de geliefde grote werken.

In 1997 wordt een concertreis gemaakt naar Beroun,de culturele zusterstad van Rijswijk in Tsjechië, die in de buurt ligt van Praag. Zowel in Beroun als in Praag wordt Händels Messiah uitgevoerd. Ook in 2001 gaat het koor naar het buitenland: in de Dom in Berlijn wordt Die Schöpfung van Haydn uitgevoerd.

Het nieuwe millennium en de koninklijke onderscheiding

In 2005 viert het koor zijn 100-jarig bestaan met een bijzonder jubileumconcert: een geënsceneerde uitvoering van Bachs Johannes Passion onder regie van de bas-bariton Tom Sol in de Rijswijkse Schouwburg. Op 19 februari 2005 heeft burgemeester G.W. van der Wel-Markerink na afloop van het Jubileumconcert het koor de Koninklijke Erepenning uitgereikt.

Het bijbehorende koninklijk besluit luidt als volgt:

"Wij Beatrix, bij de gratie Gods, Koningin der Nederlanden, Prinses van Oranje-Naussau, enz. enz. enz.

hebben besloten en beschikken:

de Koninklijke Erepenning toe te kennen aan:

Concertkoor Rijswijk te Rijswijk

wegens: het 100-jarig bestaan op 4 januari 2005.

De Grootmeester van Ons Huis is belast met de uitvoering van deze beschikking.

(Get.) Beatrix.

's-Gravenhage, 17 mei 2004."

In haar toespraak wijst de burgemeester op het maatschappelijk belang van het verenigingsleven. Ze prijst het koor voor de vernieuwingen die het steeds probeert te realiseren. Ook de wethouder van Cultuur, de heer J.Bolte, feliciteert het koor van harte. Felicitaties worden ook ontvangen van de Commissaris van de Koningin in Zuid Holland, de heer J. Franssen, die spreekt van een "Kroon op uw thans 100-jarig bestaan.

In 2006 komt er een nieuwe dirigent: Daniël Salbert. Ook met deze dirigent vindt er een aantal bijzondere concerten plaats. Zo wordt in 2007 tijdens een kerstconcert de Nederlandse premiere van "The Infancy of Christ" van de Engelse componist en koordirigent Douglas Coombes uitgevoerd. Deze uitvoering wordt voorafgegaan door een bijzondere workshop met de componist zelf. In 2008 wordt een programma uitgevoerd rond Mozart en Salieri, met onder meer een door acteurs uitgevoerde eenakter over deze twee componisten.

In 2009 gaat het koor wederom naar Beroun, waar ditmaal delen uit Die Jahreszeiten van Haydn worden uitgevoerd. Inmiddels zoekt het koor ook regelmatig samenwerking met andere culturele verenigingen in Rijswijk. Tijdens de uitvoering van Die Jahreszeiten in de Bonifatiuskerk in Rijswijk worden schilderijen met als onderwerp de vier jaargetijden geëxposeerd door Amateurspalet Rijswijk. Ook in 2013, bij de uitvoering van Dido and Aeneas van Purcell worden schilderijen van deze vereniging tentoongesteld.

In 2015 viert het koor het 110-jarig bestaan met een concertreis naar Vlaanderen en een uitvoering van wederom de Johannes Passion, dit keer niet geënsceneerd. Aan de uitvoering gaat een workshop "Zwart ziet De Johannes" vooraf: een druk bezochte workshop onder leiding van musicoloog en organist Jaap Zwart.

In 2017 vindt er een bijzonder project plaats naar aanleiding van 320 jaar Vrede van Rijswijk. Op initiatief van Concertkoor Rijswijk wordt in de Oude Kerk een concert met muziek uit die tijd gegeven en tegelijkertijd vinden in Museum Rijswijk diverse korte voorstellingen plaats door Toneelgroep Elf, Theatergroep Fenix en de Historische Vereniging Rijswijk. Halverwege de middag wisselt het publiek van locatie en wordt alles nog een keer herhaald, een flinke logistieke operatie, maar alles verloopt prima en het publiek is enthousiast.

Na de Covid-19 pandemie en verder

Vanaf 2020 tot 2022 vinden er vanwege de Covid-19 pandemie geen projecten of uitvoeringen plaats. Wel worden er, op initiatief van dirigent Daniel Salbert, zoom repetities georganiseerd om de saamhorigheid van het koor te stimuleren en op die manier het koor te behouden. Dit is succesvol en er wordt uiteindelijk zelfs een zoom concert georganiseerd.

Vanwege ziekte van Daniel Salbert, wordt door hem een vervanger gezocht en gevonden. Dit is Leander Schoormans, die op dat moment een master volgt aan het conservatorium geheten: “The history of Do-Re-Mi in the Netherlands: Two centuries of teaching musical literacy at Dutch primary Schools”. Hij neemt met veel en aanstekelijk enthousiasme de directie van het koor op zich. Inmiddels is Leander afgestudeerd en benoemd tot vaste dirigent van Concertkoor Rijswijk.

In december 2022 vindt, onder leiding van Leander Schoormans het eerste concert na de Covid-19 pandemie plaats in de Oude Kerk te Rijswijk. Op het programma staan Christmas Carols, delen uit Stella Natalis van Karl Jenkins en Sure on this shining night van Morton Lauridsen. Het concert eindigt met de uitsmijter ‘Let it Snow’.

Op 21 april 2023 vindt het voorjaars concert plaats. Uitgevoerd worden het De Missa brevis van St Joannis de Deo van Joseph Haydn, de St Joris mis van Herman Finkers en het Gloria in D van van Antonio Vivaldi.

(Het afgebeelde vaandel van de Christelijke Zangvereniging Excelsior uit 1905 is uitgeleend aan Museum Rijswijk en maakt deel uit van de permanente tentoonstelling.)